1. Như thế nào là chậm mọc răng?

Chậm mọc răng là tình trạng mọc răng sữa chậm ở trẻ nhỏ. Nếu ngoài 12 tháng mà răng sữa chưa bắt đầu mọc là mọc chậm răng.

• Thông thường, trẻ bắt đầu mọc răng khi đến tháng thứ 5,6 và đến khoảng 2 tuổi rưỡi là bé sẽ có đầy đủ 20 chiếc răng sữa. Do đó, nếu qua 12 tháng tuổi mà trẻ vẫn chưa nhú chiếc răng sữa nào thì bé nhà bạn bị chậm mọc răng.
• Đối với những trẻ chỉ bị chậm mọc răng nhưng cơ thể vẫn phát triển thể chất bình thường thì đó là do sinh lý của trẻ.
• Nếu trẻ em chậm mọc răng kèm theo hiện tượng còi cọc, thiếu chiều cao cân nặng, khó ngủ, đổ mồ hôi trộm ban đêm... thì khả năng trẻ chậm mọc răng có thể là do chế độ dinh dưỡng bổ sung cho trẻ chưa hợp lý.

Tuy nhiên, nếu sau 12 tháng mà trẻ vẫn chưa mọc răng thì chứng tỏ bé chậm mọc răng, cha mẹ nên đưa trẻ tới nha khoa để các bác sĩ khám và can thiệp xử lý kịp thời.

2. Nguyên nhân khiến trẻ chậm mọc răng.

Do di truyền

Nguyên nhân chủ yếu trong việc bé chậm mọc răng là do yếu tố di truyền trong gia đình, dòng tộc. Nếu trong gia đình bạn có người từng chậm mọc răng, thì bạn cũng không nên quá lo lắng. Bé đang nhận di truyền từ các thế hệ đi trước đó thôi.

Do thời điểm sinh bé

Thời điểm sinh và môi trường sống của bé cũng quyết định thời điểm bé nhú chiếc răng đầu tiên. Em bé sinh đủ tháng hoặc quá ngày tháng sẽ có răng sớm hơn so với bé sinh thiếu tháng. Ví dụ, một em bé sinh non khi được 32 tuần (8 tháng) sẽ có răng muộn hơn khoảng 4 tuần so với các bé sinh vào thời điểm đã được 9 tháng 10 ngày. Những em bé sinh ra nhỏ bé, thiếu cân cũng sẽ mọc răng chậm hơn các bé bình thường.

Nguyên nhân trẻ chậm mọc răng từ những căn bệnh có ở trẻ

Hội chứng Down, tuyến yên hoạt động không bình thường, lớp phôi ngoài có những biến chứng… đều là những yếu tố dẫn đến việc bé mọc răng chậm. Tuy nhiên, những vấn đề này cần phải kiểm tra kỹ mới xác định được đúng nguyên nhân.

Những tổn thương bên ngoài và bệnh truyền nhiễm ở trẻ

Nếu răng bé có hiện tượng mọc không đều, chiếc cao chiếc thấp, phần nhiều là do răng đã chịu những ngoại lực tác động, dẫn đến các dây chằng hỗ trợ răng bị hỏng. Điều này sẽ gây những ảnh hưởng nghiêm trọng đến sự phát triển của hàm răng vĩnh viễn sau này.

Nếu răng sữa của bé bị hỏng, gãy và phải nhổ trước khi nó tự lung lay đúng theo quy luật tự nhiên, lợi sẽ tự động sản sinh một mô liên kết che lấp vị trị lỗ hổng do chiếc răng sữa bị gãy tạo ra. Mô này sẽ ngăn cản sự thay răng của bé, là một trong những nguyên nhân bé thay răng chậm.

Nguyên nhân trẻ chậm mọc răng do bị thiếu canxi

Trẻ chậm mọc răng có thể do thiếu canxi để phát triển các mầm răng. Trường hợp thiếu canxi dễ xảy ra với nhóm trẻ bú bình hoặc chất lượng sữa mẹ kém.

Bé hấp thụ quá nhiều photpho cũng có nguy cơ thiếu canxi. Bởi vì khi ấy sự hấp thụ canxi tự nhiên trong cơ thể bé sẽ bị sụt giảm.

Nguyên nhân trẻ chậm mọc răng do bị còi xương

Bé bị còi xương có thể do thiếu vitamin D. Tình trạng này có liên quan đến giảm khả năng hấp thụ vitamin D ở bé. Thức ăn và ánh nắng mặt trời là 2 nguồn cung cấp vitamin D tự nhiên cho cơ thể. Việc bổ sung vitamin D và canxi dưới dạng thuốc có thể cần thiết nhưng bạn phải tuân theo chỉ định của bác sĩ.

Các triệu chứng còi xương khác ở bé như thường xuyên quấy khóc khi ngủ; bé đổ mồ hôi trộm; lồng ngực lép, thóp rộng….

Trẻ chậm mọc răng do bị suy dinh dưỡng

Khi trẻ chậm mọc răng, nếu kết hợp thêm các dấu hiệu của một tình trạng thiếu dinh dưỡng chung như chậm phát triển cân nặng (Nếu trong vòng vài tháng liên tục bé không tăng cân), chiều cao và các triệu chứng của còi xương như ngủ không ngon giấc ban đêm, hay giật mình khóc thét, có những cơn khóc ngất tím cả người, đổ mồ hôi trộm ban đêm, bẹp hộp sọ, lồng ngực lép, thóp rộng… thì chậm mọc răng ở trẻ là do còi xương.

3. Trẻ chậm mọc răng nguy hiểm không?

Cha mẹ không nên quá lo lắng khi con chậm mọc răng vì mọc răng chậm không gây nguy hiểm cho con, và cũng không nên so sánh với các trẻ khác vì thời gian mọc răng của mỗi trẻ không giống nhau. Có trẻ 4 tháng đã mọc răng, có trẻ lại muộn hơn tới 9-10 tháng. Tuỳ từng trẻ mà bộ răng sữa mọc xong lúc 2 hay 3 tuổi với đầy đủ 20 răng. Nếu gia đình vẫn chưa yên tâm thì có thể đưa các trẻ đi khám, chụp phim X-quang để xác định xem có vấn đề gì bất thường không.

Thường thì, trẻ bị thiếu canxi sẽ chậm mọc răng hơn các trẻ khác, nhưng mọc răng sớm không có nghĩa là đủ canxi. Có nhiều trẻ mới đẻ ra đã có răng, đây là quá trình sinh lý bình thường. Nếu 3 tháng đã mọc răng thì cũng không có gì phải lo lắng. Đối với các trẻ mọc răng sớm, cha mẹ cần để ý nhiều hơn đến chế độ ăn uống của trẻ. Trẻ mọc răng có thể bị đau, sốt dẫn đến mệt mỏi chán ăn, vì vậy trong giai đoạn này không nên quá để ý đến cân nặng của trẻ.

Tuy nhiên, cha mẹ cũng không nên coi thường việc mọc răng chậm ở trẻ, vì nếu để tình trạng này quá lâu có thể dẫn tới các biến chứng không tốt về sau như:

• Răng vĩnh viễn mọc lệch do răng sữa mọc quá chậm.
• Bộ răng vĩnh viễn xuất hiện cùng lúc với răng sữa mọc chậm, tạo thành "hàm răng đôi", trường hợp hiếm có thể xảy ra là răng vĩnh viễn sẽ mọc trước răng sữa. Hệ quả là răng sữa và răng vĩnh viễn tồn tại song song khiến cho bé có hai hàm răng.
• Viêm quanh thân răng do răng vẫn nằm dưới bề mặt nướu.
• Sâu răng, ngay khi răng còn ở dưới nướu, vi khuẩn gây sâu răng vẫn có thể phát triển. Tình trạng này có thể lây lan, khiến cho trẻ bị sâu răng nhiều chiếc cùng lúc.

4. Cần làm gì khi trẻ chậm mọc răng?

Thông thường, khi bé được 6-9 tháng, những chiếc răng sữa đầu tiên của bé sẽ mọc lên. Song, không phải trẻ nào cũng mọc răng đúng thời gian trên, có những trẻ đến 1 tuổi mà vẫn chưa mọc răng mà vẫn không có biểu hiện bệnh lý nào. Tuy vậy, nhiều khi chậm mọc răng lại kết hợp với các biểu hiện bệnh tật khác như chậm lên cân, chậm phát triển chiều cao… thì có thể là do trẻ bị bệnh còi xương. Răng mọc chậm còn có thể là nguyên nhân gây nên chứng suy dinh dưỡng cho trẻ không thể ăn thức ăn bên ngoài. Vậy cần làm gì khi trẻ chậm mọc răng?

• Trong giai đoạn có thai và cho con bú, người mẹ nên ăn uống đa dạng và đủ chất. Tuyệt đối không nên ăn kiêng. Cung cấp đủ chất dinh dưỡng trong đó canxi, vitamin… cho thai nhi.
• Khi bé chậm mọc răng, cần thực hiện một số biện pháp sau:
• Cần gia tăng khẩu phần dinh dưỡng hằng ngày cho trẻ, nhất là sữa và các chế phẩm từ sữa, thức ăn động vật, chất béo…
• Việc bổ sung thêm vitamin D và canxi dưới dạng thuốc là cần thiết tuy nhiên phải được chỉ định của bác sĩ. Thường xuyên cho trẻ tắm nắng ban mai để tổng hợp vitamin D tự nhiên.
• Thực đơn cho bé ăn dặm nên đảm bảo các yếu tố chất đường, đạm, tinh bột, chất béo.
• Lượng sữa cần thiết cho bé là khoảng 500-800ml mỗi ngày. Bạn cũng có thể cho bé dùng thêm sữa chua hoặc phômai.
• Nên cho bé ăn thêm các loại hoa quả tươi: Bạn có thể ép lấy nước cho bé uống hoặc xay cả bã và cho bé dùng.
• Ngủ đủ giấc và khuyến khích bé vận động cũng là biện pháp kích thích bé ăn ngon miệng, tránh suy dinh dưỡng.
• Ngoài ra, bạn cũng nên tập cho bé ăn uống theo thời gian biểu, tránh ăn vặt.
• Mẹ trong giai đoạn có thai và cho con bú cần ăn uống đầy đủ chất, không kiêng khem, uống thêm 1-2 ly sữa mỗi ngày.
• Bắt đầu cho trẻ (và cả mẹ) tắm nắng vào buổi sáng từ lúc trẻ được 1 tháng tuổi, liên tục đến khi trẻ biết đi. Thời gian tắm nắng trung bình 15-30 phút mỗi ngày, trẻ có da sậm màu hơn phải tắm lâu hơn trẻ có da sáng.
• Không pha sữa cho trẻ bằng các loại nước cháo, nước bột, nước rau củ… và nhất là nước khoáng, lượng khoáng chất cao trong những loại nước này sẽ làm giảm hấp thu canxi.
• Bạn có thể bắt đầu cho bé một tháng tuổi tắm nắng. Mỗi ngày khoảng 15-20 phút trước 9h sáng. Nên duy trì hoạt động tắm nắng cho bé liên tục hàng ngày.
• Nên chú ý cung cấp đầy đủ chất đạm và nhất là đạm động vật chất béo trong quá trình ăn dặm của bé. Bạn nên nêm thêm dầu ăn trong bát bột (hoặc cháo) cho bé.